Naš novinski članak možete pročitati i na mađarskom jeziku.
Našem novinskom ćlanku pripada i foto-galerija!
Nacionalni savet mađarske nacionalne manjine i Fondacija za razvoj naselja „Torontaltorda” iz Torde organizovali su prekjuče popodne svečanu misu i kulturno-umetnički program povodom spomen-dana crkve Arača, kod ruševina ove crkve. Na početku ovog događaja, Balint Juhas, predsednik izvršnog odbora Saveza vojvođanskih Mađara i predsednik pokrajinske skupštine, održao je govor, istakavši da je crkva Arača jedno od najstarijih i najznačajnijih sakralnih mesta mađarskog naroda, a istovremeno i jedno od najvažnijih mesta od istorijskog značaja za vojvođanske Mađare.
– Arača prevazilazi značaj pukog kamena, opeke, maltera, graditeljskog nasleđa i same turističke atrakcije. Mislim da govori o našoj zajednici već kroz mnoge vekove, ni Turci ni drugi nisu mogli da je sruše. Tu je, i postavlja nam zadatak. Pored očuvanja našeg nasleđa kao žive sadašnjice za potomstvo, moramo i sam značaj Arače da pretočimo u funkcionalnost i jednu mnogo lepšu budućnost. Ovo spomen-obeležje, turistička atrakcija, mora imati opipljivu budućnost i u uslovima 21. veka, i na tome još uvek moramo dosta raditi, naveo je Balint Juhas.
Ruševine ove srednjovekovne crkve nazvane po naselju Arač, koju narod naziva crkvom iz pustare, nalaze se u nenaseljenom ataru područja omeđenog Novim Bečejom, Beodrom i Bašaidom. Crkva Arača i kamen iz Arače su dva ključna elementa istorijsko-umetničkog nasleđa sa nekadašnje teritorije Mađarske. Kamen crkve je otisak vajarskih trendova perioda oko 1100. godine, a zgrada je graditeljsko nasleđe 12 veka: ostaci trobrodne, troapsidne manastirske crkve, sa kasnije dograđenim istočnim tornjem.
Događaju su, između ostalih, prisustvovali članovi SVM-a i nacionalnog saveta (fotografija Anabela Otoš)
Sadašnji obrisi crkve oblikovani su konzervatorskim i rekonstrukcijskim radovima izvedenim tokom 20. veka, tokom kojih je severni red stubova potpuno zamenjen, a južni delimično. Takozvani kamen iz Arače pronađen je u dvorištu manastira 1896. godine. Ova kamena ploča je fragment jednog nadgrobnog spomenika napravljenog oko 1100. godine, sa figuralnom i pletenasto-trakastom dekoracijom na gornjem delu i bočnim stranama. Prema dosadašnjim saznanjima, ne postoje drugi građevinski ostaci iz tog perioda u sličnom stanju u našim krajevima. Rihard Huđik, predsednik izvršnog odbora Nacionalnog saveta mađarske nacionalne manjine, rekao je da nacionalni savet Araču smatra jednim izuzetno istaknutim i veoma važnim sakralnim prostorom.
– Nacionalni savet mađarske nacionalne manjine je smatra istaknutim spomen-obeležjem vojvođanskih Mađara, pa namerava da sačuva karakter i stanje ruševine, ali je neće u potpunosti obnoviti. Ako se budu izvodile intervencije, one će se prvenstveno raditi uz očuvanje estetike ruševine, kao i uz mišljenje stručnjaka. Za ovo je bilo i još uvek postoje razni projekti, ali treba dodati da to zahteva ozbiljne finansijske izdatke, pa se može ostvariti samo uz pomoć značajnih resursa iz Mađarske, Srbije, Evropske unije, kao i iz međunarodnih finansijskih izvora. Ako naiđe takav povoljan period, pokušaćemo da razotkriti mogućnosti u ruševinama ove crkve i da realizujemo ove građevinske radove uz očuvanje duha ovog mesta, u realnim okvirima i sa strateškim razmišljanjem, saopštio je Rihard Huđik.
Svetu misu je služio katolički paroh iz Nove Crnje, vlč. Čaba Čipak. U svečanom programu nastupili su folklorna pevačica Hana Ruža iz Torde, recitatorka Noa Palma Vajda, kao i hor „Schola Cantorum” iz Bečeja.
Vlč. Čaba Čipak, katolički paroh iz Nove Crnje je služio svetu misu (fotografija Anabela Otoš)
Nyitókép: Balint Juhas, predsednik izvršnog odbora Saveza vojvođanskih Mađara i predsednik pokrajinske skupštine, održao je govor povodom spomen-dana crkve Arača (fotografija Anabela Otoš)
